Eén van de middeleeuwse vondsten bij de Kievitsdonk.
Binnenkort wordt het kruispunt Rijnsingel / Rotterdamse weg in Bolnes gereconstrueerd. Is het u ook weleens opgevallen dat als je van de Rijnsingel de Rotterdamse weg oprijdt je dan omhoog rijdt? Er is daar een bult. Het hoogteverschil is, schat ik, zeker anderhalve meter.
Hoe dat komt? In oude tijden was hier een moeras. Zoiets als de Biesbosch: riet, blubber en water. Op bepaalde plaatsen waren zandheuvels die daar door wind en water waren ontstaan. Toen later door de aanleg van sloten water aan het moeras onttrokken werd en daardoor inklonk, bleven die zandheuvels (we noemen het donken) boven de omgeving uitsteken. Onze donk in Bolnes heeft een naam: Kievitsdonk.
De wegenbouwers maakten dankbaar gebruik van de stevige zandige ondergrond bij de aanleg van de A38 richting A15/16 en de Rotterdamse weg. Toen die wegen er nog niet waren lag de Kievitsdonk als een opmerkelijke verhoging in het bouwland. Begin jaren 70 van de vorige eeuw fietste ik er herhaaldelijk langs op weg naar mijn lagere school in Bolnes waar ik les gaf, o.b.s De Mark. Toen de kruising werd aangelegd zag ik de graafmachines steeds meer in de richting van de Kievitsdonk opschuiven. Op school vertelde ik mijn leerlingen dat daar best wel eens wat gevonden zou kunnen worden. Ik schetste hoe daar in vroeger tijden mensen op gewoond hadden die daar hun voeten droog wilden houden. Het enthousiasme was direct groot!
Graven.
Op een woensdagmiddag in oktober 1977 was het zover. De volgende dag lag het achter in mijn lokaal vol plastic zakjes met scherven. De Archeologische Dienst van Rotterdam werd ingelicht. Gevolg: de werkzaamheden werden voor enige tijd stilgelegd. De volgende dagen werd door jong en oud nog verwoed gespit. Grijze, zwarte scherven en stukken baksteen werden verzameld. Een gaaf middeleeuws 14e eeuws drinkkannetje, stukken natuursteen (later bleek het een deel van een vijzel te zijn) en een opvallend gekleurde slibversierde knop (later bleek het een onderdeel van een 14e eeuwse stolp te zijn), kwamen te voorschijn. Een leerling vond nog een munt. Maar die is op onverklaarbare manier uit de klas verdwenen. De Archeologische Dienst van Rotterdam haalde de verzamelde zakjes en doosjes op en onderzocht de vondsten. Ze werden getekend en gefotografeerd. En waar mogelijk werden door de Dienst de scherven met engelengeduld aaneengeplakt tot grotere delen. Een van de leerlingen viel nog door de mand. Hij had een vaas van zijn moeder meegenomen, in de blubber gestopt en die daarna "gevonden".
Tijdens de winterperiode 1977/78 vroegen mijn leerlingen vaak wanneer ze hun scherven terugkregen. Dat gebeurde pas in maart 1978: De knop en delen van de stolp en de vijzel kwamen niet terug. Die historische vondsten werden door de Archeologische Dienst bewaard en bestudeerd. Het onderzoek werd vastgelegd in een wetenschappelijk verslag.
Tentoonstelling.
Op 16 maart 1978 organiseerden de leerlingen van De Mark een overzichtstentoonstelling van de vondsten waarbij ook het deel van de vijzel en gerestaureerde stolp te zien waren. Die. middag verzorgde de in 2013 overleden C. Hoek, een dialezing voor kinderen en ouders. Hij was de eerst aangestelde gemeentelijk archeoloog van Rotterdam die baanbrekend onderzoek deed naar de ontwikkeling van landschap en bewoning van het Maasmond gebied. De belangstelling was groot. 's Avonds werd daarom nog een bijeenkomst gehouden waarbij Els, mijn vrouw, een toelichting gaf. Bij de verdere aanleg van de Rotterdamse weg kwamen later nog wat scherfjes en een paar stukjes vuursteen te voorschijn.
Dat is nu 35 jaar geleden. Het was zowel voor de leerlingen als voor de ouders, collega's en mijzelf een ervaring om nooit te vergeten.
Dick de Winter.