Herman van Hal is een echte Rezoorder, geboren en getogen aan.de Pruimendijk. In de bedstee op 23 december 1933, vult hij aan. Er waren nog twee zusters en drie broers. De zus en broer boven hem waren kinderen van zijn vaders broer. Toen die aan tuberculose stierf trouwde moeder met zijn dertien jaar jongere vader. 'Voor mijn vader waren alle kinderen gelijk. Moeder heeft het best zwaar gehad. Drie babies dood. Jongetjes, elke keer heetten die Evert. Toen mijn oudere broer geboren werd kreeg die ook de naam Evert. Die leeft gelukkig nog.' Herman laat me een unieke met de hand geschreven overlijdenskaart uit 1918 zien van de eerste Evert die slechts negen weken oud werd.

 

 

Welke huisarts hadden jullie toen?
 

'We hadden dokter Hoogzand. Hij fietste het hele dorp af om zijn patiënten te bezoeken. Hij was een ouderwetse maar zeer kundige arts die - zo ging dat in die tijd - bijna alles zelf deed. Men ging weinig naar een specialist of een ziekenhuis. Nee, kinderachtig was de dokter bepaald niet. Vanaf 1918 tot 1950 was hij de enige arts in Rijsoord. Tijdens de oorlog verloor zijn enige zoon bij een bombardement op Dordrecht het leven.

In 1950 kwam dokter Jan Crezée die met Hoogzands dochter trouwde, erbij. In 1947 had hij zijn artsendiploma behaald. Samen runden ze de praktijk. Veel patiënten vonden het in het begin maar niks zo'n jong doktertje. Ze hadden liever de oude verrouwde dokter Hoogzand. Maar dat veranderde snel. Binnen korte tijd was dokter Crezée een geliefd en gerespecteerd arts. In 1953 kon dokter Hoogzand met. een gerust hart met pensioen. Jan Crezée ging verder in dokter Hoogzands woning, Rijksstraatweg 135.

 

 

Hoe kan ik dat adres ooit vergeten?'
 

Op 1 januari 1980 associeerde hij zich met dokter Barnard. Twee jaar later ging hij met pensioen. In 2000 overleed Jan Crezée op 81-jarige leeftijd.

 

 

Wat voor man was Jan Crezée?
 

'In één woord: het was een  fijn mens! Hij liet mensen in hun waarde, was invoelend, belangstellend en praatte met je als gelijke. Uit de hoogte doen was hem vreemd. 24 uur stond hij voor je klaar en dat zeven dagen in de week. Bij nacht en ontij was hij present. Als het 's nachts laat was geworden verzaakte hij niet de volgende ochtend op het spreekuur. Later kwam er een regeling met de artsen in Heerjansdam en Barendrecht tot stand. Had hij ook eens een weekend vrij. Er was een groot vertrouwen. Mijn zoon en dochter heeft hij ook op de wereld geholpen.

Dokter Crezée was een bekwaam arts. Handig ook. Op een keer was bij mijn moeder een kippenbotje in haar keel vast blijven zitten. Paniek. Snel bij mij achter op de brommer naar de dokter. Een tijdje hoorde ik niks. Dan de stem van mijn moeder: "Hé Jan, dat ik nou bij jou moet komen voor een stuk snijkoek!" Proestend van de lach kwam ze de spreekkamer uit. De kleffe'koek die ze had doorgeslikt, had het botje meegenomen. Dat zou er op een natuurlijke manier wel weer uitkomen.

Het was ook een man die met de gezinnen meeleefde. Hij kende natuurlijk lief en leed van veel families in Rijsoord. Ik heb het zelf ook meegemaakt: hij kon luisteren, stelde je op je gemak en gaf raad. Dat mis ik bij sommige doktoren van nu waar ik kom. Je staat al weer buiten voordat je je eigen brandende vraag hebt kunnen stellen.

Toen ik later bij de Christelijke Jongemannen Vereniging zat - ik denk dat ik begin twintig was - gaf hij ons sexuele opvoeding. Ja, opvoeding. Dat is meer dan voorlichting. Hij zei dat sexuele behoeften normaal waren. En hij noemde alle beestjes bij de naam, weet ik nog goed. Natuurlijk was het eerst gniffelen maar het viel me daarna wel op dat we er met elkaar veel vrijer over konden spreken. Hoe het thuis was? Thuis werd met geen woord over sex gesproken. Dat was taboe. Ja, dat is nu wel anders*.

 

 

Volgens mij hadden jullie een persoonlijke band met de dokter?
 

'Ja, dat kun je wel zeggen. Hij had een geheugen als een ijzeren pot. Hij wist precies wanneer je jarig was. Dan kwam hij even langs om te feliciteren. Dat zal je tegenwoordig niet meer meemaken. Het kwam ook door zijn vrouw die schooljuffrouw was. Mijn zus en broer zaten bij haar in de klas. En dan kwam ze bij ons thuis even langs.

 

 

Hij was ook bezeten van historie. Vooral van Rijsoord.
 

Zeker, Hij publiceerde in De Combinatie, het Bulletin van de Oudheidkamer en de Historische Reeks waarvoor hij bijdragen leverde aan de deeltjes Ridderkerk in de Gouden Eeuw (no. 10) en aan Ridderkerk en Rijsoord omstreeks het jaar 1840 (no. 14). Ook was hij de stimulator van het historische jubileumboek Van Dokters en Dorpen op het eiland IJsselmonde en de Hoekse Waard ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de afdeling "Zuid-Hollandsche Eilanden" van de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij ter bevordering der Geneeskunst. Samen met Klara van Rangelrooij heeft hij heel veel voor de werkgroep genealogie van de Oudheidkamer betekend. Net als trouwens Maarten Bouman, Arie Oudijn en Stijnie Nugteren. Echte voortrekkers in die tijd. Met Klara kon je ook lachen. Op een keer zaten we in de Oudheidkamer in De Duiventil bij het werk te lachen. Waarover? Ik zou het niet weten. Komt Klara binnen, klapt als een schooljuf in haar handen en roept: "Werken, werken!" Daarna gaat ze bij Arie Oudijn zitten die gegevens invoert op het ficheapparaat. Klara opeens: "He Arie, ik krijg nog een kind van je!" Nou dat was weer lachen, dat snap je. ;

Door Jan Crezée ben ik bij de Stichting Oud Ridderkerk (SOR) gekomen. Dat zat zo. Ik kwam hem een keer tegen bij het oude postkantoor en maakte een opmerking over zijn net verschenen artikel in De Combinatie. "Ja, ja, zei hij toen met die speciale toonhoogte in zijn stem, is dat dan niet iets voor jou, Herman?'*

En zo is het gekomen. Ik ga nog steeds met plezier naar de Oudheidkamer. Mede door hem is het een belangrijk stuk van mijn leven geworden'.