De "Generaal de la Rey", een stalen zeillogger die in 1903 werd gebouwd op de werf van M. van der Kuyl te Slikkerveer.

In februari 2015 bracht de Stichting Oud Ridderkerk boekje nummer 63 uit, met de titel: "Scheepswerven en aanverwante bedrijven op het Eiland IJsselmonde langs de Noord en Maas, van Dordt tot Rotterdam". Dit was een aanvulling/bewerking van het in 1934 door de heer L. Slikkerveer geschreven boekje met dezelfde titel, waarin ook even aandacht werd besteed aan de scheepswerf van Maarten van der Kuil. In het onderstaande stukje wordt er nog wat meer informatie over deze werf gegeven. 
Allereerst iets over de schrijfwijze van de naam Van der Kuyl. Er komen diverse varianten voor, zoals Van der Kuyl, Van der Kuil, Van der Kuijl etc. In de advertenties en artikelen waarin de naam van de werf staat genoemd, is meestal de schrijfwijze "Van der Kuyl" gehanteerd, in dit stukje zal ik die schrijfwijze ook hanteren. De werf werd door Maarten opgericht omstreeks 1859 en was ongeveer gevestigd op de plaats waar later in Slikkerveer de Gusto zou komen. Uit het hierboven aangehaalde boekje viel op te maken dat er vooral in de zomer lange werktijden werden gehanteerd: 72 uur per week was niets bijzonders. Door grote inzet van de oprichter werden er regelmatig veel orders voor de scheepsnieuwbouw binnengehaald. Er werden niet alleen sleepschepen gebouwd, maar ook vissersschepen, stoomschepen, jachten e.d. In de N.R.C. van 5 juli 1868 werd door Van der Kuyl een advertentie geplaatst met de tekst: "Slikkerveer, 20 juni 1868 is op de werf van den Scheepsbouwmeester M. van der Kuyl de kiel gelegd voor een ijzeren Schroefstoomjacht WILLEM III. De machine (=motor) wordt vervaardigd aan den Kinderdijk, voor den Heer J. den Hartog te Purmerende".
Elke maand een schip
Ook in de jaren na 1900 bleven de orders binnenkomen. Zo leest men in een stukje in het Algemeen Handelsblad van 9 juli 1908 "dat bij M. van der Kuyl 3 rijnschepen voor Duitsche rekening waren besteld". Een maand later, op 8 augustus 1908, stond in een andere krant: "aan de firma M. van der Kuyl,
scheepsbouwmeester te Slikkerveer, is opgedragen het bouwen van 7 loggers". Als je tegenwoordig als werf dit soort orders binnenhaalt komt dat (bijna) op de voorpagina van de krant. Het is daarom niet voor niets dat er werd opgemerkt: "het werk kwam in zo'n grote regelmaat, dat er jaren achtereen elke maand een schip te water ging".
Op dit moment wordt er door de schrijver van dit artikel een inventarisatie gemaakt van alle schepen die bij Van der Kuyl zijn gebouwd in de periode 1859-1910 (einde van de werf M. van der Kuyl). Tot mijn grote verrassing staat de teller al op ruim 200 nieuwbouwschepen!
Gashouders
De werf was bovendien ook erg actief met de bouw van gashouders, een nieuwigheid in die tijd en vonden afzet door het hele land. Zo bestelde de Gemeente Middelburg in 1889 "eene gegoten ijzeren gashouderkuip met gashouder in 18 meter doorsnede" voor de prijs van fl. 20.267,-. De gemeente Kampen bestelde in 1908 ook een gashouder. Kennelijk had Van der Kuyl toen personeel te kort want men vroeg in een advertentie in de Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant "ververs en schilders voor het tweemaal zeegroen verven van den nieuwen gashouder op de gemeentegasfabriek te Kampen".
Heeft u nog vragen n.a.v. dit artikel, neemt u dan contact op met de Oudheidkamer.

Huib van Vliet.