“Dit is [I] het handtmerck van Wouter Pleunen” En Wouter Pleunen schreef dan met een onzekere hand zijn [I] er tussen.
III. Namen en geslachten in Ridderkerk.
Vanaf 1579 kwamen de mensen in beeld, die in de nieuwe gereformeerde kerk van Ridderkerk gedoopt werden, trouwden en stierven. Ze werden beschreven door dominee Johannes Rochus. Vanaf 1579 was een zelfstandige kerkenraad actief , die de kerkelijke administratie invoerde. In de eerste decennia worden tientallen namen genoemd met alle bijzonderheden erbij. Al die namen zijn in een aparte lijst compleet beschikbaar op de website van de Singelkerk, www.singelkerk.nl.
Het ontcijferen van die oude notulen gaf wel eens problemen. De handschriften zijn verbleekt. Verder gebruikte men een andere schrijfwijze dan nu en een andere spelling. Of liever gezegd: er was geen spelling. Men schreef, hoe men het uitsprak. Als men al schreef, want veel mensen konden niet schrijven. Dat is soms aan de handtekening te zien, die men onder de notulen plaatste. In het bijgevoegde voorbeeld is de hoofdletter I te zien. Een collega kerkenraadslid schreef de zin: “Dit is [I] het handtmerck van Wouter Pleunen” En Wouter Pleunen schreef dan met een onzekere hand zijn [I] er tussen.
Het is niet mijn bedoeling een algemeen verhaal te houden over de naamgeving, dan alleen, dat ook in Ridderkerk veel namen verwijzen naar de vader (bijvoorbeeld Lodewijc Geeritsz, dat zoon van Geerit betekent, of in het geval van een meisje Geerytgen Geerytsdr, dochter van Geeryt ) of verwijzen naar het beroep (Adriaen de Wever, Pieter Jansse Lapper, Dierick Cornelisz Timmerman). Soms zelfs de plaats waar men woonde (Barbel op den dijck). Men wist dan precies om wie het ging. Soms echter moest er een nadere omschrijving bij: Willem Pietersz, genaemt ‘cleene Willem’ (1601).
Natuurlijk zoeken we in de eerste plaats naar onze eigen naam. Kwam die toen al voor? En helemaal als we onszelf als een oer-ridderkerks geslacht zien. Met een glimlach kan ik zeggen dat Pieter Hoffman een oude Ridderkerkse naam is (1589). Er komen inderdaad in de zestiende eeuw al namen voor, die we nog steeds in Ridderkerk tegenkomen: Huijser, Nuchteren, Verschoor, Punt, Van der Steen. Pieter Jacobse Cranendonck was in 1626 ouderling. In 1631 had Aryen van der Steen gevochten ”in de schuijte comende van Rotterdam”. Zo is er wel meer kattenkwaad te melden en het moge duidelijk zijn, dat de namenlijst geen aselectieve steekproef is. Een naam kwam in de maandelijkse consistorievergaderingen alleen aan de orde als er iets mis is.
De tachtig jarige oorlog gaf vreemde namen in Ridderkerk. In 1640 vraagt een zekere John Mors “ende Jane sijn huijsvrouw” aan de kerkenraad of ze lid mogen worden van de gemeente in de Singelkerk. Ze kwamen uit Dordrecht. Ze zijn echter al weer vlot weggegaan. In 1643 worden ze uitgeschreven. Zou niemand ze hebben kunnen verstaan? Verder lezen we in 1641 van Willem Lynghman Engelsman, hovenier van Capiteijn Read. Hij kwam van Breda. Ook werd in 1593 gememoreerd dat door “sijne excellentie Grave Mauritz bij bedwanck van wapenen, Geertruden-Berge wederom over dese syde” gebracht werd.
Interessant is ook te zien dat veel namen niet meer voorkomen. De naam Jan Domijnuijt zie je nu niet meer en een voornaam als Cent Franssen of Crintgen Foppen staan niet bepaald in de top 10.
Ten slotte worden namen van wegen en dijken genoemd. De Hoge weg wordt zelfs al in 1534 genoemd als Den Hogen Wech. In historisch opzicht is het derhalve eigenaardig dat de verplaatste Hoge weg ten gerieve van de begraafplaats, nog steeds dezelfde naam heeft. Ook wordt van de korenmolen gesproken en van Den dijck. Men beschreef plaatsnamen: Chaerloys, Beyerlant, Crimpen, enz. Aan namen te noemen is kennelijk geen einde!
Het boek, waar nu over gesproken is, heeft als titel “Gemeente in opbouw”, is te koop in elke boekwinkel en in de Oudheidkamer van Ridderkerk. De uitgave is ruim 350 pagina’s, met diverse afbeeldingen, waarvan sommigen in kleur. Het ISBN nr. is; 978 90 239 2441 8.Uitgever is Boekencentrum Zoetermeer. De redactie was in handen van C.J. Houtman en M.G. Hofman.